Actualisatie voedingsdossiers
Klik op het menu voor inhoud en andere functies.
Gebruik de pijlen aan de zijkant om door het magazine te bladeren.
Gebruik de pijlen aan de zijkant om door het magazine te bladeren.
Hoe houd je voedingsopleidingen up-to-date? Afgestemd op alle ontwikkelingen die er in die sector spelen. Jacoba de Jong en Liesbeth van der Vegt van Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), de organisatie die de actualisatie coördineert, leggen uit hoe herziening van kwalificatiedossiers in zijn werk gaat en praten ons bij over de ontwikkelingen.
De kwalificatiedossiers die voor mbo-diploma’s beschrijven wat een student moet kennen en beheersen, worden in samenwerking met het bedrijfsleven gemiddeld een keer in de vijf jaar geactualiseerd. Bij de dossiers voor de voedingsopleidingen loopt die herziening nu.
“We voeren het gesprek met branchevertegenwoordigers over wat voor mensen we nodig hebben”, zegt Jacoba de Jong, beleidsadviseur bij SBB. “Wat zien we op de arbeidsmarkt gebeuren en hoe kan het mbo-onderwijs daarop afgestemd worden?” Zij en collega Liesbeth van der Vegt leggen uit hoe het binnen SBB werkt; in sectorkamers en marktsegmenten.
In sectorkamers – SBB telt negen sectorkamers – komen vertegenwoordigers van bedrijfsleven en beroepsonderwijs samen. De sectorkamer geeft opdracht om een kwalificatiedossier aan te passen. De sectorkamer Voedsel, groen en gastvrijheid wordt gevoed door marktsegmenten; voeding is daar één van. Hier komt informatie over relevante ontwikkelingen vandaan, bijvoorbeeld over het belang van duurzaamheid, geautomatiseerde processen, internationalisering en de positie van de werknemers in de sector.
Jacoba: “We zijn nu in gesprek met de sector over de vraag hoe de beroepen er nu uitzien en welke ontwikkelingen meegenomen moeten worden in het proces. Onlangs zijn we met vijftien bedrijven, groot en klein, gaan praten over hoe beroepen er nu uitzien en op welk niveau ze mensen nodig hebben. Op basis daarvan stelt de sector beroepeninformatie op. Het echte schrijfproces begint na de zomer van 2022.” Als de nieuwe kwalificatiedossiers klaar zijn en officieel vastgesteld, hebben scholen nog tijd nodig om hun opleidingen vorm te geven. Niet iets van vandaag op morgen, benadrukken ze. “Het onderwijsaanbod volgens nieuwe kwalificatiedossiers is er naar verwachting in 2024.”
Hoe werkt de kwalificatiestructuur? De kwalificatiestructuur bestaat in de basis uit kwalificatiedossiers, kwalificaties en keuzedelen. Een kwalificatiedossier is een set aan kwalificaties die een zelfde basisdeel hebben. Een kwalificatiedossier bevat vaak een kwalificatie op niveau 2, 3 en/of 4 en soms nog een aantal richtingen binnen een niveau. Het kwalificatiedossier Voeding bevat op dit moment bijvoorbeeld een niveau 2 profiel, een niveau 3 profiel en drie niveau 4 profielen. Op niveau 4 wordt er onderscheid gemaakt tussen techniek, kwaliteit en voorlichting. Opleidingen worden gebaseerd op kwalificaties en aangevuld met keuzedelen. Scholen kiezen zelf, in overleg met bedrijven en andere scholen uit de regio, welke kwalificaties en keuzedelen zij aanbieden.
“Scholen maken de opleidingen en maken zelf een keuze wat ze aanbieden”, legt Liesbeth uit. “Dat geldt ook voor de keuzedelen. Scholen kiezen wat past bij hun type onderwijs, hun studenten en de bedrijven in de regio.”
Daarnaast kunnen scholen er ook voor kiezen om, vaak ook in overleg met regionaal bedrijfsleven, mbo certificaten aan te bieden in het post-initieel onderwijs. Deze mbo-certificaten kunnen gebaseerd zijn op een deel van het kwalificatiedossier of op een keuzedeel.
Tot slot loopt er op dit moment nog een meerjarig experiment met cross-over kwalificaties. Dit is een experiment van het ministerie van OCW voor beroepen op het snijvlak van verschillende sectoren. In dit experiment zijn nieuwe kwalificaties samengesteld, die bestaan uit delen van andere kwalificaties. Dit experiment loopt tot 2025. In voeding gaat het om bijvoorbeeld de cross-over Voeding-en leefstijladviseur. Momenteel worden de gesprekken gevoerd of en hoe de cross-overs een plek moeten krijgen in de reguliere structuur. De uiteindelijke besluitvorming ligt bij OCW.
Wat is de verwachting voor de nieuwe kwalificatiedossiers? “We willen het geheel vooral overzichtelijker maken”, vervolgt Liesbeth, “niet per se uitgebreider. Maar we willen natuurlijk wel de hele markt en eventueel ook nieuwe markten bedienen.” Dat stelt eisen aan de formulering in de dossiers. “Je wilt niet alles dichttimmeren in de kwalificaties, want de dossiers moeten een aantal jaren mee kunnen. Er moet ruimte zijn, zodat je in je onderwijs kunt meebewegen met de ontwikkelingen en regionaal kan inkleuren. De dossiers moeten robuust én tijdsbestendig zijn.”
En, zien Liesbeth en Jacoba nog opvallende ontwikkelingen in de sector, die wellicht gaan doorwerken in de dossiers? “Zonder op het eindresultaat vooruit te lopen, zien we dat er meer aandacht komt voor de oorsprong van het voedsel. En voor het traject wat daarna komt: er wordt meer inzicht in de productieketen gevraagd.”
